Κύστεις

Επιδημιολογία

Οι κύστεις στο μαστό είναι σάκοι γεμάτοι με υγρό και που στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων είναι εντελώς καλοήθεις. Είναι συχνότερες σε ηλικίες 35-50 ετών και υπολογίζεται ότι περίπου οι μισές γυναίκες έχουν κύστεις στο μαστό τους που συνήθως είναι πολλαπλές και μικρές, μη αντιληπτές στην ψηλάφηση (μικροκύστεις). Κάποιες απο αυτές σταδιακά θα μεγαλώσουν και θα γίνουν αντιληπτές ως μάζα στο μαστό (τότε απαιτείται διερεύνηση για να αποκλειστούν άλλα αίτια ψηλαφητής μάζας στο μαστό).

Αιτιολογία

Το γεγονός ότι οι περισσότερες κύστεις εμφανίζονται σε σχετικά μεγαλύτερες προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες (35-50 ετών) υποδεικνύει κάποια ορμονική διαταραχή στα επίπεδα των οιστρογόνων. Η θέση που εντοπίζονται είναι στην τελική πορολοβιακή μονάδα, δηλαδή στο σημείο εκείνο που το παραγόμενο γάλα (λόβια) μεταφέρεται στους αγωγούς (πόρους) που θα το φέρουν στη θηλή. Να τονιστεί βέβαια πως το περιεχόμενο μιας κύστης δεν είναι γάλα αλλά ένα κιτρινόχρωο υγρό.

Κύστη και πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού

Μια κύστη στο μαστό είναι μια απόλυτα καλοήθης κατάσταση, δεν μπορεί να εξελιχθεί σε ή να προκαλέσει καρκίνο του μαστού. Είναι αποτέλεσμα ενός μηχανικού φαινομένου και δεν συνδέεται με γενετικές αλλαγές ή μεταλλάξεις που προκαλούν κακοήθεια. Υπάρχει ένα είδος καρκίνου το μαστού, ο ενδοκυστικός καρκίνος, αλλά στην περίπτωση αυτή η κύστη είναι μάλλον το αποτέλεσμα του καρκίνου και της απόφραξης που αυτός προκαλεί στους πόρους και όχι το αντίθετο. Επομένως οι γυναίκες με κύστεις δεν κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν καρκίνο στο μαστό τους σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Μια εξαίρεση σε αυτό τον κανόνα είναι ίσως οι γυναίκες με πολύ επιβαρυμένο κληρονομικό ιστορικό. Σε αυτές τις γυναίκες υπάρχουν ασαφείς ενδείξεις ότι ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου είναι λίγο αυξημένος.

Κλινική εικόνα – Τρόπος εμφάνισης

Συνήθως είναι ασυμπτωματικές ή αποτελούν τυχαίο εύρημα σε έλεγχο με υπερηχογράφημα. Σε περίπτωση που μεγαλώσουν πολύ μπορούν να γίνουν αντιληπτές με την ψηλάφηση ως ογκίδιο, ευκίνητο και ανώδυνο, με ομαλή παρυφή. Σπανιότερα μπορεί να συνυπάρχει πόνος, ευαισθησία στην ψηλάφηση ή αύξηση του μεγέθους λίγο πριν την έμμηνο ρύση . Δεν είναι ασυνήθιστη η έκκριση ενός καθαρού, αχυρόχρωου (κίτρινου) ή σκούρου καφέ υγρού από τη θηλή.

Που οφείλεται ο πόνος σε μια "απλή" κύστη;

Σε αύξηση του μεγέθους της (κύστη υπό τάση)
Σε φλεγμονή του τοιχώματος ή και του περιεχομένου της
Σε αιμορραγία εντός της κύστης

Κατάταξη

	Απλή κύστη (85%) : ομαλό - κανονικό σχήμα, λεπτά τοιχώματα. Η συχνότερη μορφή.
	Επιπλεγμένη κύστη (10%): πυκνό περιεχόμενο, διαφραγμάτια, πόνος.
	Σύνθετη κύστη (5%): συνυπάρχει και συμπαγές τμήμα στο τοίχωμα μια κύστης. Οπωσδήποτε απαιτείται βιοψία υπό υπέρηχο από το τοίχωμα προς αποκλεισμό κακοήθειας (ενδοκυστικό καρκίνωμα).

Απεικονιστικές εξετάσεις

	Μαστογραφία: αναδεικνύεται σκίαση με ομαλά όρια. Το μειονέκτημα της μαστογραφίας είναι η αδυναμία διαχωρισμού κυστικής από συμπαγή (=δυνητικά ύποπτη) βλάβη.
	Υπέρηχογράφημα: η εξέταση εκλογής για ανεύρεση και χαρακτηρισμό μιας κυστικής βλάβης.
	Μαγνητική μαστών: μόνο σε πιο σύνθετες περιπτώσεις και προς αποκλεισμό κακοήθειας.

Θεραπεία

Απλές κύστεις, χωρίς συμπτώματα δεν απαιτούν συνήθως καμία θεραπεία, παρά μόνο παρακολούθηση. Αν συνυπάρχει πόνος θα μπορούσαν να παροχετευθούν με παρακέντηση. Πολλαπλές, επαναλαμβανόμενες παρακεντήσεις ίσως χρειαστούν.

Επιπλεγμένες και σύνθετες κύστεις απαιτούν παρακέντηση και κυτταρολογική εξέταση του υγρού καθώς και βιοψία από κάθε συμπαγές τμήμα της κύστης.