Φυλλοειδής όγκος

Ο φυλλοειδής όγκος είναι ένας σπάνιος όγκος του μαστού, συνήθως καλοήθης, που όμως μπορεί να έχει και κακόηθες δυναμικό (Φυλλοειδές κυστεοσάρκωμα). Τα δυο χαρακτηριστικά του είναι η γρήγορη αύξηση του μεγέθους του και η τάση υποτροπής του.

Τόσο η καλοήθης όσο και η κακοήθης -αλλά και μια ενδιάμεση (borderline)- μορφή του αντιμετωπίζονται με την χειρουργική αφαίρεση του όγκου.

Ενα άλλο χαρακτηριστικό του είναι ότι συνήθως εμφανίζεται σε γυναίκες κοντά στα 40 έτη, αν και η κακοήθης μορφή του τείνει να εμφανιστεί δέκα χρόνια αργότερα.

Πώς δημιουργείται ο φυλλοειδής όγκος;

Ο μαστός ανατομικά και λειτουργικά αποτελείται από 15-20 λόβια που παράγουν το γάλα, από πόρους που φέρνουν το γάλα από τα λόβια στη θηλή και από το στρώμα (μεσέγχυμα), (λιπώδης ιστός, σύνδεσμοι) που περιβάλλει τα λόβια και τους πόρους. Ο φυλλοειδής όγκος είναι μεσεγχυματικής προέλευσης, δηλαδή προέρχεται, αναπτύσσεται από το στρώμα του μαστού, σε αντίθεση με τον τυπικό καρκίνο του μαστού που αναπτύσσεται από τους πόρους (πορογενές αδενοκαρκίνωμα) και τα λόβια (λοβιακό).

Συμπτώματα

Το πιο συχνό σύμπτωμα είναι η ψηλάφηση μιας μάζας στο μαστό, που μεγαλώνει σχετικά γρήγορα (σε διάστημα λίγων εβδομάδων ή μηνών) και μπορεί να φτάσει τα 2-3 εκατοστά ή και περισσότερο. Η απότομη αύξηση του μεγέθους δεν σημαίνει αυτόματα ότι ο όγκος είναι κακοήθης, καθώς και ο τυπικός καλοήθης φυλοειδής όγκος μεγαλώνει γρήγορα. Ο πόνος είναι σπάνιος και σε παραμελημένες περιπτώσεις μπορεί ο όγκος να είναι ορατός σαν ένα εξόγκωμα. Σπανιότερα και σε πολύ μεγάλους όγκους είναι δυνατόν η πίεση στο δέρμα να προκαλέσει διάβρωσή του και σχηματισμό έλκους (πληγής).

Διαφορική Διάγνωση

Ο φυλλοειδής όγκος συχνά συγχέεται με έναν άλλο πολύ κοινό καλοήθη όγκο του μαστού, ιδίως σε νέες γυναίκες: το ινοαδένωμα.

Υπάρχουν δύο ουσιώδεις διαφορές αυτών των δύο όγκων: η γρήγορη ανάπτυξη του φυλλοειδούς και η εμφάνιση του σε πιο μεγάλη ηλικία (γύρω στα 40) – η εμφάνιση του ινοαδενώματος συμβαίνει συνήθως σε ηλικίες 20-30 ετών.

Απεικόνιση

	Μαστογραφία: απεικονίζεται ως μία μεγάλη ωοειδής μάζα με σχετικά ομαλά όρια, λοβώσεις ενώ δεν είναι σπάνιες και οι αποτιτανώσεις (εναποθέσεις ασβεστίου).
	Υπερηχογράφημα: μάζα με ομαλά όρια – παρόμοια εικόνα με του ινοαδενώματος.
	Μαγνητική μαστών: καθορισμός των ακριβών ορίων και σχεδιασμός του χειρουργείου.

Βιοψία

Η διάγνωση του φυλλοειδούς όγκου γίνεται με βιοψία. Με τη βιοψία επίσης μπορούμε να δούμε και αν ο όγκος είναι καλοήθης, κακοήθης ή οριακής κακοήθειας (borderline). Αν και μπορεί να χρησιμοποιηθεί η τεχνική με την βελόνα (core biopsy), εντούτοις αρκετοί πιστεύουν πως υπερτερεί η αφαίρεση και βιοψία ολόκληρου του όγκου για να γίνει η σωστή διάγνωση. (Να τονιστεί σε αυτό το σημείο, ακόμη μια φορά, πως πρόκειται για σχετικά σπάνιο όγκο και ο παθολογοανατόμος που θα εξετάσει το δείγμα της core biopsy πρέπει να είναι έμπειρος και να γνωρίζει πως το συγκεκριμένο δείγμα είναι πιθανό να είναι φυλλοειδής όγκος. Όπως πάντα απαιτείται καλή συνεργασία του χειρουργού με τον παθολογοανατόμο).

Είναι σημαντικό να διευκρινίσουμε επίσης, πως ακόμα και αν πρόκειται για έναν καλοήθη φυλλοειδή όγκο, ο όγκος αυτός πρέπει να αφαιρεθεί καθώς μπορεί να φτάσει σε μεγάλο μέγεθος με πίεση και πόνο στον υπόλοιπο μαστό ή στο δέρμα. Γι’ αυτό τόσο οι καλοήθεις όσο και οι κακοήθεις όγκοι πρέπει να αφαιρούνται χειρουργικά. Σε περίπτωση κακοήθειας μπορεί ο όγκος να επανεμφανιστεί σε συντομότερο χρονικό διάστημα.

Θεραπεία

Είναι ίδια είτε πρόκειται για κακοήθη, καλοήθη ή οριακής κακοήθειας όγκο: χειρουργική αφαίρεση μαζί με 1 εκατοστό φυσιολογικού μαστού περιμετρικά του όγκου.

Η ευρεία εκτομή είναι απαραίτητη για να μειώσουμε τα ποσοστά υποτροπής (επανεμφάνισης του φυλλοειδούς όγκου στο ίδιο σημείο του μαστού). Σε περίπτωση που η βιοψία δείξει ότι τα όρια του παρασκευάσματος δεν είναι καθαρά (έχουν όγκο) τότε απαιτείται επανεπέμβαση, ενω σε κάποιες λίγες περιπτώσεις μαστεκτομή.

Ο κακοήθης όγκος (λόγω της προέλευσής του) συνήθως δεν επεκτείνεται στους λεμφαδένες της μασχάλης και έτσι χειρουργική επέμβαση στην περιοχή της μασχάλης δεν απαιτείται. Αντίθετα ίσως χρειαστεί ακτινοθεραπεία (στην περίπτωση κακοήθειας, να το ξανατονίσουμε – σπάνια περίπτωση).

Παρακολούθηση

Λόγω της τάσης υποτροπής που έχει ο ιδιαίτερος αυτός όγκος θα χρειαστεί ο γιατρός σας να σας παρακολουθεί σε τακτά χρονικά διαστήματα (για τα πρώτα έτη τουλάχιστον κάθε 4-6 μήνες).