DCIS – Εισαγωγή

Εισαγωγή στον μη διηθητικό πορογενή καρκίνο του μαστού

Ο μη διηθητικός πορογενής καρκίνος του μαστού – ductal carcinoma in situ – DCIS – είναι ένας μη διηθητικός καρκίνος. Ένας τύπος κακοήθειας δηλαδή που δεν έχει τη δυνατότητα να δίνει μεταστάσεις (=να πηγαίνει σε άλλα μέρη του σώματος), γι΄αυτό και η θεραπεία σε αυτο το στάδιο - στάδιο 0, το πρωιμότερο στάδιο καρκίνου του μαστού – προσφέρει πλήρη ίαση. Αν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η νόσος αυτή στις περισσότερες περιπτώσεις εξελίσσεται στον κανονικό διηθητικό καρκίνο. Υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις που και χωρίς θεραπεία δεν θα εξελιχθούν.Το ποσοστό αυτό ποικίλει σε διάφορες μελέτες, με αναφορές για 14-53 % των περιπτώσεων να μεταπίπτουν σε διηθητικό καρκίνο σε χρονικό διάστημα 10 ετών. Δεν είμαστε σε θέση ,ακόμα τουλάχιστον, να ξέρουμε από πριν ποιες είναι αυτές οι περιπτώσεις, γι΄αυτό και συστήνουμε την πλήρη και ριζική θεραπεία αυτής της νόσου.

Σύμφωνα με την επικρατούσα θεωρία η εξέλιξη από ένα φυσιολογικό κύτταρο μαστού σε καρκινικό είναι μια μακρά, χρονοβόρα διαδικασία που περιγράφεται στο παρακάτω σχήμα. Τα στάδια (κανονικό κύτταρο, υπερπλασία (αύξηση του αριθμού των κυττάρων), υπερπλασία με ατυπία (αύξηση του αριθμού αλλά και αλλαγή στη μορφολογία του κυττάρου), DCIS, (διηθητικός καρκίνος) είναι συγκεκριμένα και με τη σειρά που περιγράφηκαν. Ωστόσο δεν είναι υποχρεωτικό κάθε άτομο με ατυπία να καταλήξει και σε καρκίνο. Αυξάνει η πιθανότητα (στην περιπτώση της ατυπίας κατά 5-7 φορές να αναπτύξει κακοήθεια το συγκεκριμένο άτομο).

Διάγνωση

Το DCIS συνήθως αποτελεί τυχαίο εύρημα σε μαστογραφία screening (ασυμπτωματικού ελέγχου) και εκδηλώνεται στις περισσότερες περιπτώσεις ως μικροαποτιτανώσεις (μη ψηλαφητή βλάβη) . Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να σχηματίσει μάζα ψηλαφητή (αν και τότε η πιθανότητα διηθητικού καρκίνου είναι μεγάλη). Σπανιότερα εκδηλώνεται και ως αιματηρή ρύση από τη θηλή.

Το DCIS μπορεί να είναι χαμηλού, μέσου και υψηλού βαθμού κακοήθειας (grade). Το υψηλού βαθμού μπορεί να εξελιχθεί σε διηθητική νόσο πιο συχνά από το χαμηλού βαθμού κακοήθειας. Επίσης υπάρχουν και διάφοροι μορφολογικοί τύποι. Από αυτούς σημασία έχει ο comedo τύπος, χαρακτηριστικά με νεκρώσεις, καθώς θεωρείται επιθετικός.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό του DCIS είναι πως εκφράζει πολύ συχνά (περίπου στο 95% των περιπτώσεων ορμονικούς υποδοχείς, οιστρογόνων και προγεστερόνης). Το ποσοστό αυτό στον διηθητικό καρκίνο είναι γύρω στο 60%. Αυτό σημαίνει πως επιδέχεται θεραπευτικών χειρισμών με ορμονοθεραπεία, και κυρίως ταμοξιφαίνη.

Θεραπεία

Η βάση της θεραπείας είναι το χειρουργείο. Οι επιλογές είναι η ογκεκτομή και η μαστεκτομή. Κάθε επιλογή έχει τις ενδείξεις της . Στόχος ειναι να αφαιρεθεί όλη η νόσος. Αν αυτό μπορεί να γίνει με ογκεκτομή τότε θα πρέπει να επιλεγεί αυτή η επέμβαση. Επειδή κατά κανόνα η βλάβη είναι μη ψηλαφητή, θα πρέπει να τοποθετηθεί προεγχειρητικά ένα οδηγό σύρμα υπό μαστογραφική καθοδήγηση. Το σύρμα αυτό κατευθύνεται στην περιοχή των μικροαποτιτανώσεων και θα βοηθήσει τον χειρουργό να αφαιρέσει την πάσχουσα περιοχή. Υπάρχουν περιπτώσεις που οι μικροαποτιτανώσεις στη μαστογραφία είναι αρκετά εκτεταμένες. Στην περίπτωση αυτή (και με δεδομένο ότι η μαστογραφία συχνά υποεκτιμά την έκταση της νόσου, η μαστεκτομή έχει νόημα (ακόμα και για μία μη διηθητική μορφή καρκίνου). Σε περίπτωση ογκεκτομής συστήνεται μετεγχειρητικά ακτινοθεραπεία στην περιοχή της εκτομής και στον υπόλοιπο μαστό και, όπως αναφέραμε, χορήγηση ταμοξιφαίνης για 5 χρόνια. Υπάρχουν πολύ λίγες και συγκεκριμένες περιπτώσεις που η ακτινοβολία μπορεί να παραληφθεί (μικρό μέγεθος βλάβης και χαμηλού βαθμού κακοήθειας, με καλά όρια εκτομής και ασθενείς μεγάλης ηλικίας – πρέπει να πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις). Ο γενικός κανόνας είναι πως πάντα μετά από ογκεκτομή για DCIS ακολουθεί η ακτινοθεραπεία, αλλιώς το ποσοστό υποτροπής (ξαναεμφάνισης της νόσου) είναι 25-30 % στα 5 έτη και μάλιστα οι μίσες περίπου από αυτές τις υποτροπές εμφανίζονται σαν διηθητικός καρκίνος. Η χημειοθεραπεία και η θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα έναντι του Her 2 υποδοχέα (Herceptin) δεν έχουν θέση στη θεραπεία του DCIS.