Survivorship - Ζώντας με τον καρκίνο
Η νέα καθημερινότητα μετά τον καρκίνο..
Σε αυτό το κείμενο αναφερόμαστε στη νέα καθημερινότητα της γυναίκας που επιβίωσε από τον καρκίνο του μαστού και αφού όλες οι θεραπείες της έχουν τελειώσει. Αφορά τις περισσότερες γυναίκες με καρκίνο στο μαστό τους.
Επισκέψεις στο θεράποντα ιατρό: αρχικά θα πρέπει να επισκέπτεστε το γιατρό σας κάθε 3-6 μήνες για τα 5 πρώτα χρόνια και μετά την πενταετία κάθε χρόνο. Οι επισκέψεις αυτές περιλαμβάνουν το ιστορικό σας (θα πρέπει να απαντήσετε στην κλασική ερώτησή μας <<πως αισθάνεσαι, υπάρχει κάτι που να σε ενοχλεί;>>) και μια τυπική φυσική εξέταση. Επίσης, σε αυτές τις επισκέψεις μπορείτε να αναφέρετε πράγματα που σας ενοχλούν ή όποιες απορίες έχετε.
Απεικόνιση: κάθε χρόνο θα πρέπει να κάνετε τη προγραμματισμένη σας μαστογραφία, τόσο στο μαστό που έχετε χειρουργηθεί (αν δεν έχετε υποβληθεί σε μαστεκτομή) όσο και στον άλλο μαστό. Συνήθως συμπληρώνουμε την εξέταση και με υπερηχογράφημα. Ο γιατρός σας θα κρίνει αν χρειάζεστε και άλλες πιο εξειδικευμένες απεικονιστικές εξετάσεις (πχ μαγνητική μαστών).
Γνώση του ιστορικού σας: είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε τον τύπο του καρκίνου που είχατε, το στάδιο της νόσου, τη μοριακή βιολογία του αλλά και το είδος των θεραπειών στις οποίες υποβληθήκατε. Αλλά και ποια πράγματα θα πρέπει να αποφεύγετε εξαιτίας των θεραπειών σας (πχ να είστε προσεκτικές για τυχόν τραυματισμούς στο σύστοιχο άνω άκρο σας αν έχετε υποβληθεί σε μασχαλιαίο λεμφαδενικό καθαρισμό η/και ακτινοθεραπεία στη μασχάλη σας – κίνδυνος ανάπτυξης λεμφοιδήματος). Σε περίπτωση ακτινοθεραπείας στο μαστό σας θα πρέπει να είστε πολύ προσεκτικές με τον ήλιο και να αποφεύγετε τα ηλιακά εγκαύματα – κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του δέρματος.
Υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής: αποφυγή περιττών κιλών, άσκηση και αποφυγή καθιστικής ζωής, διακοπή καπνίσματος και αλκοόλ είναι απλές πράξεις που θα σας αυξήνουν τις πιθανότητες επιβίωσης από τον καρκίνο σας.
Παρατηρείστε για τυχόν αλλαγές στο σώμα σας: εσείς θα είστε οι καλύτεροι παρατηρητές του σώματός σας και σημειώστε τυχόν αλλαγές. Ένας πυρετός που επιμένει, μια ανεξήγητη απώλεια κιλών, ένα άτυπο κοιλιακό άλγος, ένας εντοπισμένος οστικός πόνος είναι όλα ενδείξεις για περαιτέρω έλεγχο.
Γνώση του εαυτού σας: οι περισσότερες γυναίκες βγαίνουν από αυτήν την περιπέτεια πιο σοφές και πιο δυνατές. Δώστε στον εαυτό σας την προσοχή που του αρμόζει, προσαρμοστείτε στα νέα δεδομένα και κερδίστε από τον καρκίνο σας. Βελτιώστε τη ζωή σας και τη ζωή των δικών σας ανθρώπων.
Follow up μετά τον καρκίνο του μαστού
Παραθέτουμε κάποιες γενικές κατευθυντήριες οδηγίες (guidelines) για την παρακολούθηση μετά από θεραπεία για καρκίνο μαστού (American Society of Clinical Oncology – ASCO):
Ιστορικό και κλινική εξέταση: κάθε 3-6 μήνες για τα πρώτα τρία χρόνια. Κάθε 6-12 μήνες για τα χρόνια 4 και 5 και μετά τα πέντε χρόνια κάθε έτος.
Αυτοεξέταση μαστού: κάθε μήνα.
Μαστογραφία: Σε γυναίκες με συντηρητική επέμβαση στο μαστό (ογκεκτομή) η μαστογραφία πρέπει να γίνει ένα χρόνο μετά την αρχική μαστογραφία με την οποία τέθηκε η διάγνωση του καρκίνου (οπωσδήποτε όμως 6 μήνες μετά την ολοκλήρωση της ακτινοθεραπείας). Στη συνέχεια θα πρέπει να υποβάλλεται σε μαστογραφία κάθε χρόνο, εκτός και αν υπάρχει διαφορετική ένδειξη.
Εξέταση πυέλου (γυναικολογική εξέταση): θα πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο γυναικολογική εξέταση. Οι γυναίκες που λαμβάνουν ταμοξιφαίνη είναι σε υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνο της μήτρας και θα πρέπει να αναφέρουν κάθε γυναικολογικό σύμπτωμα στο γιατρό τους (πχ κολπική αιμόρροια).
Οι παρακάτω εξετάσεις ΔΕΝ συνιστώνται για τακτική παρακολούθηση και θα πρέπει να γίνονται ΜΟΝΟ αν υπάρχει υποψία ή συμπτώματα ενδεικτικά.
Εξετάσεις αίματος (πχ γενική εξέταση αίματος και βασικός βιοχημικός έλεγχος).
Απεικονιστικές εξετάσεις: ακτινογραφία θώρακος, PET scan, σπινθηρογράφημα οστών, υπέρηχος και αξονική κοιλίας, αξονική εγκεφάλου, αξονική θώρακος, μαγνητική μαστών.
Καρκινικοί δείκτες: CA 15-3, CEA, CA 27-29
Συμπτώματα που πρέπει να αναφερθούν άμεσα στο γιατρό
Συμπτώματα από το μαστό ή το θωρακικό τοίχωμα (σε περίπτωση μαστεκτομής)