Έναρξη Screening
Ηλικία έναρξης Screening
Μία από τις πιο συχνές ερωτήσεις των γυναικών είναι πότε να αρχίσουν τον έλεγχο screening, πότε να κάνουν την πρώτη μαστογραφία τους δηλαδή, και κάθε πότε να την επαναλάβουν. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει, τουλάχιστον στις ΗΠΑ, μια σύγχυση, καθώς διάφορες ιατρικές εταιρίες προτείνουν στις κατευθυντήριες οδηγίες τους διαφορετικό χρόνο τόσο στην έναρξη του ελέγχου όσο και στα διαστήματα που θα πρέπει να επαναλαμβάνεται.
Επίσης ασαφές είναι και το πότε μια γυναίκα θα πρέπει να σταματήσει τον έλεγχο. Παρακάτω προσπαθούμε να αποσαφηνίσουμε τις διάφορες περιπτώσεις και να δώσουμε με απλά λόγια τις σωστές οδηγίες, βασιζόμενοι στις κατευθυντήριες οδηγίες ενός πολύ έγκυρου οργανισμού για τον καρκίνο, του NCCN.
- Γυναίκες ενδιάμεσου κινδύνου (σε αυτή την κατηγορία ανήκει η πλειοψηφία των γυναικών) ηλικίας 25-40 ετών θα πρέπει να επισκέπτονται τον ιατρό τους κάθε 1-3 χρόνια για κλινική εξέταση (ψηλάφηση) και συμβουλευτική σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου και την εξάλειψή τους και το πως να πραγματοποιούν αυτοψηλάφηση
- Γυναίκες ενδιάμεσου κινδύνου >40 ετών θα πρέπει να υποβάλλονται σε μαστογραφία κάθε χρόνο, κλινική εξέταση κάθε χρόνο και συμβουλευτική σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου και την εξάλειψή τους. Τα τελευταία χρόνια σε αυτές τις γυναίκες προσφέρεται και η δυνατότητα να επιλέξουν και την τομοσύνθεση για τον ετήσιο έλεγχό τους
- Σε γυναίκες με αυξημένη πυκνότητα μαστών (ACR 3 ή 4) η μαστογραφία συμπληρώνεται και με άλλη εξέταση, όπως υπέρηχος μαστών και/ή τομοσύνθεση
- Σε γυναίκες με αυξημένο κίνδυνο (>20% κίνδυνος για εμφάνιση καρκίνου στη διάρκεια της ζωής τους) όπως προκύπτει απο προγνωστικά μοντέλα που ο κίνδυνος προέρχεται κυριως από βεβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό, έλεγχος με ετήσια μαστογραφία ή τομοσύνθεση 10 χρόνια νωρίτερα από το νεότερο 1ου βαθμού συγγενή με καρκίνο μαστού, με κατώτερο όριο έναρξης τα 30 έτη. Μπορεί να συστηθεί και η μαγνητική μαστογραφία από τα 25 έτη και κάθε χρόνο
- Σε γυναίκες αυξημένου κινδύνου (γυναίκες με ιστορικό βιοψίας με άτυπη επιθηλιακή υπερπλασία, λοβιακό καρκίνο In situ – LCIS - ή γυναίκες με κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου μαστού >20-25 % στη διάρκεια της ζωής τους (όπως υπολογίστηκε από διάφορα προγνωστικά μοντέλα), μαστογραφία κάθε χρόνο από την ηλικία των 30 ετών. Σε αυτές τις περιπτώσεις υψηλού κινδύνου έχει ένδειξη και η μαγνητική μαστογραφία
- Σε γυναίκες με ιστορικό καρκίνου μαστού στις ίδιες, μαστογραφία κάθε χρόνο και κλινική εξέταση 1-4 φορές το χρόνο για τα πρώτα 5 έτη και μετά ετησίως
- Γυναίκες με ακτινοβολία στην περιοχή του θώρακα σε νεαρή ηλικία (πχ για νόσο του Hodking) θα πρέπει να υποβάλλονται σε μαστογραφία ή τομοσύνθεση από την ηλικία των 25 ετών, ενώ θα πρέπει να συστήνεται και η μαγνητική μαστών
- Σε γυναίκες με γνωστή μετάλλαξη στα γονίδια BRACA (BRACA 1 και 2 φορείς) ή σε γυναίκες με ισχυρή υποψία να ειναι φορείς των μεταλλάξεων αυτών και δεν έχουν ακόμη ελεγχθεί, έλεγχος με μαγνητική μαστών και κλινική εξέταση κάθε χρόνο από την ηλικία των 25 ετών. Από την ηλικία των 30 έλεγχος και με μαστογραφία (μαστογραφία και μαγνητική μαστών ετησίως). Σε αυτές τις γυναίκες θα πρέπει να δίδονται συμβουλές και για έλεγχο για καρκίνο των ωοθηκών ή προστάτη στους άντρες και να προσφέρεται η δυνατότητα να επιλέξουν την αμφοτερόπλευρη μαστεκτομή και άμεση αποκατάσταση στην ηλικία των 25 ετών
- Σε γυναίκες με μετάλλαξη στο γονίδιο Ρ53 (Li Fraumeni σύνδρομο) έλεγχος ως ανωτέρω με έναρξη στην ηλικία των 20 ετών
- Δεν είναι σαφές πότε πρέπει να σταματά ο ετήσιος έλεγχος με μαστογραφία. Ένας γενικός κανόνας είναι να διακόπτεται το screening όταν το προσδόκιμο ζωής της γυναίκας είναι μικρότερο από 10 έτη.
Από τα παραπάνω συμπερασματικά να τονίσουμε ότι μια γυναίκα θα πρέπει να κάνει την πρώτη μαστογραφία της στην ηλικια των 40 ετών και έπειτα κάθε χρόνο .
Συμπληρώνουμε στη μαστογραφία και τον υπέρηχο ή την τομοσύνθεση σε γυναίκες με πυκνό μαστό.
Σε γυναίκες με ιστορικό συγγενή 1ου βαθμού (μητέρα, αδερφή ή κόρη) με καρκίνο μαστού ή ωοθηκών έλεγχος με μαστογραφία ή τομοσύνθεση στα 40 έτη ή 10 χρόνια νωρίτερα από την ηλικία του προσβεβλημένου ατόμου (όποιο από τα δύο προηγείται). Έναρξη σε ηλικία όχι μικρότερη από τα 30 έτη. Προτείνεται και η μαγνητική μαστών από τα 25 έτη.