Ατυπία στην προεγχειρητική βιοψία - Τι σημαίνει
Ατυπία και υπερπλασία στην προεγχειρητική βιοψία - Τι σημαίνει
Ο μαστός της γυναίκας αποτελείται από λόβια τα οποία παράγουν το γάλα από τους πόρους που φέρνουν το γάλα στη θηλή. Και τα λόβια και οι πόροι αποτελούνται από δύο σειρές κυττάρων. Αύξηση των σειρών αυτών ονομάζεται υπερπλασία, είναι ένα συνηθισμένο εύρημα στις βιοψίες και δεν αποτελεί πρόβλημα. Μερικές φορές όμως τα κύτταρα εκτός από το να πολλαπλασιάζονται αλλάζουν και χαρακτηριστικά. Αυτό ονομάζεται ατυπία και αποτελεί εν δυνάμει πρόβλημα.
Η άτυπη επιθηλιακή υπερπλασία δεν είναι κακοήθεια. Είναι ένα αρχικό στάδιο μιας μακριάς και χρονοβόρας διαδικασίας (διάρκειας αρκετών ετών) που σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να φτάσει και μέχρι την κακοήθεια. Δεν θα αναπτύξουν επομένως όλες οι γυναίκες με άτυπη υπερπλασία καρκίνο. Ο σχετικός τους κίνδυνος όμως αυξάνεται περίπου 4 φορές.
Υπάρχει η άτυπη επιθηλιακή υπερπλασία των πόρων και των λοβίων ανάλογα με το σημείο του μαστού που εντοπίζονται τα ευρήματα. Σε περίπτωση που σε μια προεγχειρηική βιοψία με κόπτουσα βελόνα (core biopsy) αναδειχθεί ατυπία με υπερπλασία, τότε ο γιατρός σας πρέπει να σας προτείνει να αφαιρέσετε τη βλάβη. Κι αυτό γιατί υπάρχει πιθανότητα, παρά τα αρνητικά ευρήματα για κακοήθεια, να συνυπάρχει καρκίνος. Η πιθανότητα αυτή ειναι 20%. Τη λογική πίσω από αυτή την "ασυνέπεια" την καταλαβαίνουμε αν σκεφτούμε πως η περιοχή του όγκου είναι ετερογενής και μπορεί να συνυπάρχει καρκίνος με τις προκαρκινικές αλλοιώσεις. Και απλά η βιοψία έγινε από το σημείο με τις προκαρκινικές αλλοιώσεις. Αν η ατυπία βρεθεί σε χειρουργική βιοψία, δηλαδή σε βιοψία που έχει αφαιρεθεί όλος ο ύποπτος ιστός, και δεν βρεθεί καρκίνος τότε δεν απαιτείται κανένας παραπάνω θεραπευτικός χειρισμός. Απλώς η γυναίκα θεωρείται αυξημένου κινδύνου και μπαίνει σε πιο στενό πρωτόκολλο παρακολούθησης, ανάλογα και με ποιους άλλους παράγοντες κινδύνου διαθέτει (πχ παρακολούθηση με μαγνητική μαστών κάθε χρόνο, χορήγηση αντιοιστρογόνων ή αναστολέων αρωματάσης για να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του μαστού).
Οριακά ύποπτες (borderline) και υψηλού ρίσκου βλάβες στην βιοψία με κόπτουσα βελόνα (trucut biopsy) : και τώρα τι;
Υπάρχουν περιπτώσεις που η βιοψία με βελόνα δεν μπορεί να μας αποκλείσει ή να μας επιβεβαιώσει την κακοήθεια. Μπορεί να αναδείξει όμως βλάβες που είναι οριακές ή και υψηλού ρίσκου. Έχει σημασία να γνωρίζουμε ποιες είναι αυτές οι βλάβες και να σχεδιάσουμε τα επόμενα βήματα (πχ πιο εντατική παρακολούθηση, διενέργεια χειρουργικής βιοψίας όπου όλη η ύποπτη περιοχή αφαιρείται κα).
Borderline βλάβες είναι:
- Κυλινδρικές αλλαγές των κυττάρων
- Ακτινωτή ουλή και σύνθετες σκληρυντικές βλάβες
- Ινοεπιθηλιακές βλάβες
- PASH (ψευδοαγγειωματώδης στρωματική υπερπλασία)
- Θηλώματα
Το τι παραπάνω θα απαιτηθεί και εάν η γυναίκα θα οδηγηθεί στο χειρουργείο για αφαίρεση της ύποπτης περιοχής θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο τα ευρήματα της βιοψίας μας είναι συμβατά με τα ακτινολογικά και τα κλινικά δεδομένα. Αν αυτό που βρήκαμε στη βιοψία ταιριάζει και δικαιολογεί την κλινική και ακτινολογική εικόνα τότε η γυναίκα θα μπει ίσως σε ένα πιο εντατικό πρόγραμμα παρακολούθησης. Αν υπάρχει ασυμφωνία των ευρημάτων τότε η γυναίκα θα πρέπει να υποβληθεί σε αφαίρεση όλης της ύποπτης περιοχής.
Εκτός από τις οριακές βλάβες υπάρχουν και οι βλάβες υψηλού ρίσκου:
- Άτυπη επιθηλιακή υπερπλασία (ADH)
- Άτυπη λοβιακή υπερπλασία (ALH)
- Λοβιακό καρκίνωμα In situ (LCIS)
- Πλειόμορφο λοβιακό καρκίνωμα in situ
Γενικά η βιοψία με κόπτουσα βελόνα που αναδεικνύει αυτές τις βλάβες θεωρείται ανεπαρκής και περαιτέρω εξαίρεση της βλάβης είναι φρόνιμο να ζητηθεί.
Η γυναίκα που έχει ALH ή LCIS θεωρείται υψηλού κινδύνου για εμφάνιση κακοήθειας στο μέλλον και μπαίνει σε διαφορετικό πρόγραμμα παρακολούθησης (μαγνητική μαστών σε ετήσια βάση) ή της προτείνεται η χημειοπροφύλαξη με αντιοιστρογόνα ή αναστολείς αρωματάσης.
Το πλοιόμορφο LCIS θεωρείται πιο επιθετική μορφή από την κλασική του μορφή και αντιμετωπίζεται με χειρουργική αφαίρεση.